Hamilelikte Renkli Doppler Ultrason

Doppler Ultrason Nedir?

Günümüzde anne karnındaki bebekte, hangi problemlerin olduğunun saptanabilmesi, aynı zamanda bebekte oluşan problemin herhangi bir etkisinin olup olmadığının anlaşılmasını sağlayan, bebeğe giden kan akım hızının değerlendirilmesi açısından doppler ultrasonun önemi büyüktür.

Doppler incelemesinin temellerini atan Cristian Doppler isimli bilim adamının, bölgesel kan akım hızındaki değişiklikleri araştırması ile uygulamaya geçilmiştir.

Doppler ultrasonda, kan dolaşımı ve kanın içinde bulunan kırmızı hücrelere çarpan ses dalgalarının yansımasına bakılarak sonuç elde edilmektedir. Gebelikte doppler ultrasonda muayene, en çok yaygın olan damarlardan, atardamarlar ve toplardamarlar üzerinde uygulanmaktadır.

Bu damarlar arasında, göbek kordonundaki atardamarlardan olan, fetal aort ve beyin atardamarıdır. Göbek kordonundaki toplardamarlardan olan, göbek bağı damarları, karaciğerde bulunana venler üzerinde araştırma yapılmaktadır.

Gebelik (Hamilelik) Döneminde Renkli Doppler Ultrason Neden Yapılır?

Gebelikteki bazı durumlar karşısında, doppler ultrason kullanılmaktadır. Bebekte gelişim geriliğinin olması, anomali riskinin olması, tansiyon yüksekliği, gebelik zehirlenmesi, fetal hastalık riski bulunması, çoğul gebeliklerde bir bebeğin daha yavaş gelişme göstermesi, gebelikte kalp hastalıklarının olması, annenin daha önce gelişim geriliğine sahip olan bir bebeğinin olması, daha önceki gebeliklerde hipertansiyon ve gebelik zehirlenmesi olması gibi durumlar için de doppler ultrasonla inceleme yapılması gereklidir.

İnceleme esnasında ölçümü yapılacak olan damarın doğru bulunması, ölçümlerin doğru ve güvenilir olması açısından önem taşımaktadır. Bu uygulamanın iki yolu bulunmaktadır, biri doppler akım eğrileri arasından, farklı damarlara bakılarak, damara özgü akım eğrisinin görüntüsünü bulana dek tek tek kontrol edilmesidir. Diğeri ise, renkli doppler cihazıyla, inceleme yapılacak olan damarın, renkli olarak görüntülenmesi ve seçilmesi ile inceleme yapılmaktadır. Tabi bu noktada, en doğru ve en pratik olan renkli doppler ultrason uygulamasıdır, ancak bu yöntem doppler ultrasona göre daha maliyetlidir.

Hamilelik sürecinde, damarlarda bazı değişikler gözlenmektedir. Hamilelik başlayıp, plasenta oluştuğunda, bebeğe giden kan akımını sağlayan atardamarlar çevresinde genişleme olur. Bu şekilde hamileliğin ilerlemesi ile beraber, bölgesel olarak kan akımında artış gözlenir.

Kan akımındaki bu artış, doppler kan akımı ölçümlerinde direncin sayısal olarak takip edilmesiyle oluşur. Atardamarlarda görülen bu bulgu, bebek 20. haftada iken kaybolur ve bazen 24. – 26. haftaya kadar izlenebilir.

Gebelikte uygulanan doppler tarama testi ile, 20.haftada olan bir bebeğin, rahmi besleyen ana atardamarlar ve göbek kordonu içindeki atardamar üzerindeki kan akımlarının ölçülmesi, değerlendirilmesi ile ortaya çıkabilecek olan problemlerin önceden saptandığını öngörmektedir.

Doppler Ultrason gebelik zehirlenmesi (preeklempsi), rahim içi gelişme geriliği, plasentanın erken ayrılması (ablasyo plasenta), anne karnında bebek ölümü risklerini belirlemede yardımcı olmaktadır.

Hamilelikte Ayrıntılı Ultrason (Doppler) Kaçıncı Haftada Yapılır?

Doppler ultrasonografi, ayrı bir inceleme, tetkik gerektirmez, rutin yapılan gebelik takipleri esnasında, doktorunuz ultrason incelemesi yaptığı sırada, doppler özelliğine sahip bir cihaz kullanıyorsa, bu moda geçerek kan akımlarını izleyebilir ve gerekli ölçümlerini yapabilir. Hamileliğin 20. haftasında olan detaylı ultrason çekimi sırasında, gerekli durumlarda rahmi besleyen damarlardaki kan akımının da ölçümünü yapabilmektedir. Hamileliğin daha ileri dönemlerinde, göbek kordonundaki kan akımları da incelenir ve bebeğin durumu değerlendirilir.

Gebelik sürecinde oluşan bu riskler, daha dikkatli takip edilmelidir. Doppler ultrason incelemesi, bebek ve gebelik süreci açısından sakıncalı değildir, ancak cihaz ısı artışı ile çalıştığından dolayı kısa sürede tamamlanmalı ve özel durumlarda kullanılmasına karşın, incelemeyi yapan kişinin bu konuda iyi bir eğitim alması gerekmektedir. Bu sebepten ülkemizde ve diğer birçok ülkede doppler tarama testinin, tüm anne adayları için kullanılması önerilmemektedir. Yalnızca doppler tarama testi, normal dışı ve riskli gebeliklerde, anne ve bebek sağlığı söz konusu olduğu için tercih edilmelidir.