Gebelikte Yapılan Tarama Testleri

Gebelikte İkili Test, Üçlü Test ve Amniosentez Nedir?

Gebeliğin sağlıklı gidişatını belirlemek, bebeğin sağlıklı bir şekilde doğmasını sağlamak için, gebelikte yapılan tarama testleri mevcuttur. Hamilelikte yapılan testler ve anlamları gebeliği doğrudan etkileyecek kavramlardır. Gebeliğin sorun yaşanmadan devam etmesi halinde bile, bu tarama testleriyle takip ihmal edilmemelidir. Anne adayının kilo takibi, tansiyonu, kan ve idrar tetkikleri dışında, özel durumların takibinde ileri tetkikler yapılmalıdır.

Genetik hastalıklar bakımında risk faktörünün belirlenmesini sağlayan bu testler her gebe kadın için uygundur. Bu tarama testleriyle alınan sonuçlarda, gerekirse kesin teşhis için daha ileri tetkikler de yapılır. İkili testte ve üçlü testte bebekte kromozom anomalisi, nöral tüp defekti riski yüksek çıkarsa, anne adayına amniosentez gibi kesin tanı konulabilecek testler yapılır. Yaşı ileri olan riskli anne adaylarında ise, ikili testle, üçlü test yapılmadan amniosentez yapılma yoluna gidilebilir.

Gebelikte Yapılan Tarama Testleri

Gebelikte İkili test: Anne rahminde olan bebeğin kromozom anomalileri riskinin belirlenmesi için yapılan bir tarama testidir. Test gebeliğin 11-14 haftaları arasında uygulanır. Down sendromu, mongol bebek gibi olası risklerin tespit edilmesine yardımcı olur. En iyi sonuç gebeliğin 11. Haftasında alınır. Down sendromunun tespit edilmesinde üçlü testle kıyaslandığında, ikili testin başarısı daha yüksektir.

Yapılan testte bebeğin ense kalınlığının ultrasonla ölçülmesi, kan değerlerinde PAPP-A ile HCG değerlerine bakılır. Bebekte down sendromu riskinden bahsedilmesi için, PAPP-A değerinin normalden daha az çıkması, serbest HCG değerinin ise, normalden daha fazla çıkması gerekmektedir. Bu değerlerle beraber bebeğin ultrasonda ölçülen ense kalınlığının birlikte değerlendirilmesi down sendromu riskini belirleyici bir unsurdur.

Gebelikte Üçlü test: Bu testte kromozomal anomalilerinin ve nöral tüp defektinin araştırılması için uygulanır. İkili test gibi trizomi 21 ile trizomi 18 riskinin tespit edilmesini sağlar. Fakat bebekte bu sendromların kesin olarak belirlenmesini sağlamaz. Test sonucunda risk yüksek çıkarsa, kesin tanı koymak için CVS ya da amniosentez yapılır. Üçlü testin ikili testten farkı ise, nöral tüp defekti denen anomalinin riskinin belirlenmesidir.

Bu sorun bebeğin sinir sisteminde olan omurilik hasarlarını ya da beyin hasarlarını ilgilendiren anomalilerdir. Test zeka testi olarak anılsa da, bebeğin zeka seviyesini ölçmez. Gebeliğin 16-20 haftaları arasında uygulanır. Kan tahlili yapar gibi az miktarda kanla ölçümler yapılır. Üçlü testin başarı oranı yaklaşık % 65 kadardır. Testin sonucunda risk yüksek çıksa da, bebek normal olabilir. Kesin tanı CVS ya da amniosentez ile yapılır. Gebelerde risk yüksek olursa, özellikle 35 yaş üzerindekiler için, üçlü test uygulanmadan direkt olarak amniosentez yapılabilir.

Amniosentez: Bebeklerin anomalilerle doğmasının nedeni büyük çoğunlukla genetik kusurlardır. Bu sorun bebeklerin % 2-4 ünde görülür. Genetik rahatsızlıklar için kesin bir tedavi olmadığından, erken teşhis edilmeleri ve ailenin karar vermesi halinde, bebeğin kritik sınıra gelmeden gebeliğin sonlandırılması önemli olmaktadır. Bunun için farklı yöntemler kullanılır.

Gebelikte kullanılan bu yöntemlerin içinde en fazla amniosentez tercih edilmektedir. Yaşı ilerlemiş olan anne adaylarında bebeklerin kromozom anomalileri için değerlendirilmesinde ikili test, üçlü test ya da dörtlü testte risk tespit edilirse, amniosentez uygulanabilir.

Amniosentez anne adayında karından girilen ince bir iğneyle rahmin içine ulaşıp, bebeğin içinde olduğu amniyos sıvısından bir miktar sıvı almakla gerçekleştirilir. Bebeğin içinde olduğu sıvının normalden fazla olması halinde, bu yöntem tedavi amaçlı içinde kullanılmaktadır. Bu şekilde anne adayı rahatlatılmış olur. Yapılan işlemde bebekte kromozom anomalisi, nöral tüp defekti ya da akciğer olgunlaşması araştırılarak, kesin tanı konulur.