Geç döllenme, geç yumurtlama nedir?

Ergenlik çağından itibaren kadınlarda adet kanaması ile birlikte yumurtlama dönemi başlar. Yumurtlama dönemi, aynı zamanda gebe kalma sürecinin bir parçasıdır. İki adet döngüsü arasındaki belirli bir gün aralığında yumurtlama gerçekleşir. Ancak, yumurtlama günü her kadında farklı olabilmektedir. Geç yumurtlama ile oluşan gebeliklerde geç yumurtlama meydana gelebilir.

Yumurtlama nasıl oluşur?

Kadınlarda yumurtlama aşaması sırasında, bir yumurtalıktan bir yumurta salınır. Daha sonra, fallop tüplerini tarafından sperm ile döllenebileceği yere doğru ilerletilir. Yumurta döllenirse, rahim iç duvarına yerleşir. Ancak döllenme gerçekleşmemişse, salınan yumurta adet kanaması esnasında vücuttan dışarı atılır.

Aylık adet döngüsü 28 gün olan kadınlar için yumurtlama 14. gün civarında gerçekleşir. Bu nedenle düzenli döngüsü olan kadınlarda, yumurtlama bir sonraki döneme yaklaşık 14 gün kala gerçekleşecektir. Düzenli adet döngüsüne sahip kadınların, periyodlarını takip etmeleri ve yumurtlamanın ne zaman olacağını bilmeleri hamilelik planlamalarını kolaylaştırır. Hamile kalmaya çalışılıyorsa, yumurtlama günü ve öncesindeki 5 gün içerisinde hamile kalma olasılığı daha yüksek olacaktır.

Geç yumurtlama nedir?

Yapılan araştırmalara göre, çoğu kadın düzenli bir adet döngüsüne sahip değildir. Adet döneminin 14.gününde yumurtlayan kadınların oranı yalnızca ’dur. Adet dönemleri arasındaki gün sayısı genellikle 21 ile 35 gün aralığındadır. Yumurtlamanın, döngünün 21. gününden sonra herhangi bir zamanda gerçekleşmesi durumunda geç yumurtlamanın mevcut olduğu söylenebilir.

Geç yumurtlama, kadının daha az doğurgan olduğu anlamına gelmemektedir. Ancak, yumurtlama döneminin hangi gün gerçekleşeceğini tahmin etmek zor olacağı için hamile kalma süreci de uzun sürebilir.

Geç yumurtlamanın mevcut olması halinde, yumurta ile sperm hücresinin döllenmesi için daha fazla süre gerekebilir. Bu durum, geç döllenmenin de temel nedeni olacaktır.

Geç döllenme nedir?

Yumurtlamadan yaklaşık beş gün önce doğurganlığın en yüksek olduğu dönem başlamaktadır. Spermin, kadın vücudu içerisinde birkaç gün boyunca canlı kalabilmesi nedeniyle, yumurtlamadan beş gün öncesine kadar gerçekleşen korunmasız cinsel ilişki sonucunda hamile kalabilme ihtimali oldukça yüksektir. 

Geç Döllenme Nedir?

Yumurtlamadan önceki üç gün ile bir gün arasında, luteinize edici hormon seviyeleri yükselir ve yumurtalıklara bir yumurtanın salınması için sinyal gönderilir.  Bu aşamada LH seviyesindeki dalgalanmayı tespit etmek için bir yumurtlama testi kullanılabilir. Yumurtlama sırasında, bir yumurta yumurtalıktan fallop tüpüne salınır ve burada yolculuğa başlar. Yumurta serbest bırakıldıktan sonra gebeliğin oluşması için, bir spermin için 24 saat içinde yumurtayı bulması ve döllemesi gerekir. Eğer bir sperm, fallop tüpünde yumurtayı bulur ve nüfuz etmeyi başarırsa, diğer spermlerin girmesini önlemek için yumurta değişime uğrar.

Döllenme sırasında sperm ve yumurtadaki genetik materyal, blastosist denilen yeni bir hücre oluşturmak için bir araya gelir. Blastosist, fallop tüpünden rahime doğru ilerlemeye devam ederken hızla bölünmeye başlar. Bu süreç, yaklaşık olarak üç gün sürmektedir. Blastosistin rahime ulaştıktan sonra, rahim iç duvarına yerleşebilmesi ise birkaç gün içerisinde gerçekleşmektedir. Kadınların yaklaşık 0’u bu zaman zarfında hafif bir kanama geçebilir. İmplantasyon, çoğu zaman yumurtlamadan yaklaşık dokuz gün sonra gerçekleşir. İmplantasyon tamamlandığında, rahim ağzı bir mukus tıkacıyla kapanır.

Geç döllenme, yumurta salınımının tahmini yumurtlama tarihinden daha sonra gerçekleşmesi anlamına gelir. Bir yumurtanın yumurtalıklardan salınması daha geç oluştuğu için, yaklaşık 9 gün içerisinde meydana gelen embriyonun rahime yerleşme aşaması da uzun sürecektir. 

Geç döllenme kimlerde olur?

Geç döllenme, düzensiz adet döngülerine sahip olan veya iki adet döngüsü aralığı normalden daha uzun olan kadınlarda görülür. Bu durumun temel nedeni yumurta hücresinin yumurtalıklardan geç salınımıdır.

Geç yumurtlamayı tetikleyebilecek birkaç faktör mevcuttur:

• Stres: Stres, kadınlarda adet düzensizliğinin önde gelen nedenlerinden biridir. Fiziksel, duygusal veya zihinsel stres tüm sağlık sistemini ciddi oranda etkileyebilir.
• Tiroit hastalıkları: Hipofiz bezi, kadını doğurgan ve hamile kalmaya hazır kılan hormonları oluşturmaktan sorumludur. Hipertiroidizm veya hipotiroidizm gibi tiroit bozuklukları bu doğal süreci etkileyerek yumurtlamada sorunlara neden olur.
• Emzirme: Emzirme esnasında, vücutta daha fazla prolaktin hormonu salgılanır ve doğurganlık azalır.  Emziren annelerde yumurtlama bozuklukları oluşması normal kabul edilir.  
• Polikistik over sendromu: PCOS, overleri etkiler ve işleyişini değiştirir. Kadınlarda yüksek düzeylerde salgılanan erkek hormonları, yumurtalıkların genişlemesi ve düzensiz adet döngüsü ile karakterizedir. Polikistik over sendromu olan kadınlar periyodik yumurtlama yaşamaz ve hamile kalırken birtakım sorunlarla karşılaşır.
• İlaçlar: İltihap önleyici bazı ilaçlar, steroidler, anti-psikotik maddeler ve uyuşturucu etkisi bulunan esrar ilaçlar, kadınlarda adet döngüsünü etkiler. Böylece yumurtlama döngüsü etkilenir ve geç yumurtlamaya neden olur.