İlk Adet (Menarş)

İlk Adet Dönemi (Menarş)

Menarş ergenlik döneminin pek çok belirtisinden bir tanesidir ve ergenlik dönemine girmiş olan genç kızların adet dönemine girişini ifade eden bir durumdur. Ergenlik dönemi başlar ve üzerinden yaklaşık olarak 1 yıl geçtikten sonra menarş dönemi yaşanır. Ergenlik dönemi menarş döneminin başlamasının ardından yaklaşık olarak 3 yıl daha devam etmektedir. Bu dönem genç kızlarda üreme döneminin içine girildiğinin habercisidir ve genç kızlık, kadınlık dönemlerinde yaşanan en önemli dönemlerden bir tanesidir.

Genç kızlar bu döneme girecekleri zaman yanlarında kesinlikle ailelerinden ve daha önce bu dönemi geçirmiş olan birinin bulunması çok faydalı olacaktır. Bu sayede bu döneme psikolojik açıdan çok daha sağlıklı şekilde girmek mümkün hale gelebilir.

Menarş genellikle başlamasa bile 10 yaşından itibaren yaşanan hormonal değişimler ile vücudu hazırlamaya başlar. Burada FSH adı verilen folikül uyarıcı hormonun artış gösterdiği gözlemlenir. Bu hormonda görülen artışa bağlı olarak östrojen hormonunda da artış gözlemlenir ve ergenlik dönemine özgü olan değişimler görülmeye başlar. Ergenlik değişimlerinin genç kızlarda görülmesinin ardından yaklaşık olarak 1 veya 2 yıl sonra adet döneminin gerçekleştiği görülmektedir. Ancak bu değerler kişiden kişiye değişim göstermektedir, fakat ortalama olarak aynı yaşlarda gerçekleşir. Menarş için ortalama yaş aralığı genellikle 11 ile 15 yaş arasındadır.

Menarş başlayabilmesi için vücutta bazı değişimlerin meydana gelmiş olması ve vücudun belirli bir yağ ve ağırlığa ulaşmış olması gerekmektedir. Menarş gerçekleşebilmesi için uygun zeminin meydana gelebilmesi için vücut ağırlığının yaklaşık olarak % 20’lik bir kısmı yağdan oluşmalıdır. Ancak tabiki menarş kişiden kişiye farklı kriterlerde gerçekleşebilecek bir durumdur. Menarş için kriterler göz önünde bulundurulduğunda çevresel faktörler, beslenme durumu ve sosyo ekonomik durumlar genç kızların menarş dönemine girmesinde belirleyici etkenlerdir.

Menarş Döneminin Geç Yaşanması

Ülkemiz ortalamaları göz önünde bulundurulduğunda 11 yaş ile 15 yaşları arasında menarş dönemine girmeyen genç kızların 16 yaş ve üzeri yaşlara ulaştıkları halde menarş dönemi yaşanmıyorsa gecikmiş menarş döneminden bahsetmek mümkün hale gelmektedir. Bunun yanı sıra menarş döneminin gerçekleşmesi gereken dönemden çok daha önce gerçekleşmesi durumunda ise olgunlaşmamış genç kızlarda görülme durumu puberte prekoksun durumudur. Menarş dönemi erken veya geç başlamasına bağlı olarak olumsuz bir durumdan söz etmek mümkündür. Bu nedenle erken veya geç menarş ile karşı karşıya kalan bireylerin kesinlikle doktora başvurması ve gerekli kontrollerden geçmesi gerekmektedir.

Menarş dönemi yaşandığında genç kızlar ilk kez adet dönemi geçirdiklerinde ilk ay kanama olmasına karşın yumurtlama meydana gelmemektedir. Bu dönem tüm genç kızlarda normal olarak seyrettiğinde bu şekilde gelişmektedir ve bu döneme anovulatuar dönemi adı verilmektedir. Bu nedenle adet dönemine giren genç kızların adet dönemi başlangıcı üzerinden 2 sene boyunca evlenmemesi daha sağlıklıdır. Bunun sebebi ise genç kızların adet görmeye başladıkları ilk dönemlerde yumurtlamadıkları için gebe kalma olasılıklarıda mümkün değildir. Bu sebeple genç kızların erken yaşlarda ve adetlerinin ilk başladığı dönemlerde evlendirilmeleri sağlık açısından çok sakıncalı bir durumdur.

İlk adet kanamaları çok orantısız ve dengesiz olarak seyredebilmektedir. Özellikle bazı genç kızlarda ilk adet kanamalarının çok şiddetli ve aşırı derecede olduğu gözlemlenmektedir. Menarş dönemi çok aşırı oluyor ve halsizlik gerçekleşiyorsa bir kadın hastalıkları doktoruna başvurmak gerekmektedir. Aşırı kanamalı menarş dönemlerine jüvenil kanama adı verilmektedir.

Kronolojik Durumlar

Genç kızlarda ergenlik dönemiyle birlikte meme tomurcuklanması ve boyda uzamalar görülmektedir. Bu durumların hemen ardından cinsel bölgelerde tüylenmeler oluşmaya başlar. Görülen bu farklı değişimler beraberinde menarş dönemini getirmektedir . Bu gelişmelerin genç kızlık döneminde 8 veya 9 yaşından önce başlaması durumunda erken menarş ile karşı karşıya gelinebilmektedir. Bu gibi durumlarda genç kızların bir doğum kontrolcü tarafından kontrol edilmeleri gerekmektedir. Bu durum aynı şekilde genç kız 16 – 17 yaşına ulaştığında hala gerçekleşmiyorsa bu durumda aynı şekilde yine doktora başvurmak gerekmektedir.