Disleksi Nedir?

Disleksi, Özel Öğrenme Bozukluğu olarak tanımlanan bir nörobiyolojik tanıdır. Ülkemizde de sıklıkla görülen disleksi neredeyse her sınıfta ve her okulda mutlaka görülen bir tanı olarak karşımıza çıkar. Disleksi özellikle çocukluk dönemi ile ilişkilendirilir. İlkokul dönemlerinde en iyi şekilde konulabilen bu tanı, çoğunca öğrenme güçlüğü olarak da bilinir. Disleksiye sahip kişilerin zekâları normal seviyededir. Otizm, asperger ya da DEHB gibi diğer teşhislerin yanı sıra disleksi zihin ve IQ bakımından tamamen yeterli olan ancak okuma, yazma, düşünme gibi alanlarda yaygın olarak kullanılan bağlantıları kuramamaları ile ön plana çıkan bir tandır. Farklı gruplarda ve şekillerde görülebilen disleksinin genellikle çevresel etmenlerden ziyade genetik olarak aktarılan bir durum olduğu bilinmektedir. Disleksi, en geç ilkokul dönemlerinde gerçekleştirilebilecek teşhisler sayesinde büyük oranda iyileştirilebilir ve çocuklar alacakları özel eğitimler sayesinde tamamen iyileşebilirler.

Disleksi ya da Özel Öğrenme Güçlüğü, tedavi edilebilir bir tanıdır. Düzgün bir tedavi ve eğitim süreci sonrasında çocuklar yetişkinlik dönemlerini sağlıklı bir şekilde geçirebilirler. Bugün dünyaca tanınan Albert Einstein, Leonardo Da Vinci, Michelangelo gibi pek çok büyük isim ilkokul çağlarında disleksi ile mücadele etmiş isimlerdir. Disleksi giderilmesi gereken bir eksiklikten ziyade zihnin yeniden yapılandırılması sürecidir. Bu süreçte toplu eğitimlerin yanı sıra kişiye özel eğitimler ile küçük yaştaki çocuklarda süreç nitelikli bir şekilde iyileştirilebilir. Çocuklarında disleksi olduğu haberini alan ebeveynler korkmak yerine iyi bir eğitime odaklanarak bu durumu kolay bir şekilde atlatabilirler.

Disleksi Özellikleri

Disleksiye sahip olan olan çocuklarda herhangi bir zekâ geriliği durumu gözlenmez. Zekası normal ya da normal üst olan kişilerde sıklıkla görülen bu tanıda, fiziksel olarak da bir anomali gözlemlenmez. Dileksi tanısı konan bireylerde genellikle okuma, yazma, matematik, kendini ifade etme, düşünme, zaman ve mekânda yönelme alanlarından birinde ya da birkaçında sorunlar görülebilir. En yaygın olarak gözlemlenen sorunlarda örneğin birbirine benzer ve yakın harfleri karıştırma gibi durumlar söz konusu olabilir. “b” yerine “d” yazmak ya da “p” gibi benzer harfleri birbirine karıştırmak gözlemlenen durumlar arasında yer alır. Beyinde konuşma ve yazma ile ilgili alanlar farklıdır. Disleksiye sahip bireyler konuşma esnasında anlayabildikleri kelime ve sesleri yazmada zorluk çekebilirler. Aynı zamanda okuma konusunda da Disleksiye sahip kişiler, kelimeleri ve harfleri bir şeye benzetmekte ve anlam vermekte zorlanabilirler. Beynin sağ ve sol lobu arasındaki ilişki ve sağ ve sol beyinin çalışma koşulları gözlemlendiğinde Disleksiye sahip bireylerde farklılıklar gözlemlenebilir. Disleksiye sahip çocuklarda çok yavaş ya da çok hızlı konuşma gibi durumlar göze çarpabilir. Beyin fonksiyonlarındaki bu farklılıklar özellikle motor hareketler konusuna da etki edebilmektedir.

Disleksi Türleri Nelerdir?

DSM IV Amerikan Psikoloji Derneği tarafından, zihinsel hastalıklara tanı koyabilmek için hazırlanan bir tanı kitabıdır. Dünya genelinde zihinsel ve psikolojik tanılar için kaynak olan bu kitapta disleksi dört farklı grupta sınıflandırılır;

Okuma Bozukluğu (Disleksi)

Aritmetik Bozukluk (Discalculi)

Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi)

Başka türlü adlandırılmayan öğrenme bozuklukları

Okuma Bozukluğu

Disleksi ’de görülen durumlar farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Kişi, ses ve harfleri doğru ilişkilendiremez. Disfonetik olarak tanımlanan bu okuma bozukluğu daha çok harf-ses ilişkisi arasındaki bağı kurma konusunda değerlendirilir. Diseidetik öğrenme bozukluğunda birey kelimeleri bir bütün olarak ifade edemez. Bunun yerine heceleyerek ya da tek tek harfleri seslendirme yolu ile okur. Aşağı-yukarı ve sağ-sol gibi birbirine yakın kavramları karıştırabilmeleri de belirgin özellikler arasında yer alır. Okuma bozukluğu olarak nitelendirilen disleksinin teşhisinde öncesinde çocukların konuşmaya geç başlama, kendini ifade edememe ve ince motor davranışlarında yolunda gitmeyen hareketler söz konusu olabilir.

Aritmetik Bozukluk

Disleksi tanımlarında sınıflandırılan aritmetik bozukluk sayısal ilişkilerin kavranması, hesaplama, sayıların semboller ile olan ilişkisini kavrama, yazma gibi durumlarda ortaya çıkan sorunlardır. Aritmetik bozukluğa sahip çocuklar sözlü olarak işlem yapabilmelerine karşın yazılı olarak bu işlemleri gerçekleştirme konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Ya da doğrudan soyut alanda bulunan matematik kavramları ile hiçbir şekilde ilişki kuramayabilirler. Kavrama konusunda farklı bir algıya sahip olan dislektik çocuklar sayıları ve matematiksel sembolleri çoğunlukla ters, farklı yöne bakacak şekilde ve yaygın kullanımdan farklı, şekli bozuk şekillerde ortaya koyabilirler.

Yazılı Anlatım Bozukluğu

Dil öğrenim süreçlerinde, yazı en son öğrenilen aşamadır. Çocuklar öncelikle kelimeleri duyarlar, sonra konuşmaya başlarlar ve en son yazı aşamasına gelirler. En son kazanılan dilsel yeti olan yazı bu nedenle dislekside en çok sorun yaşanılan alandır. Burada çocuklar yanlış kalem tutma, harfleri yanlış yazma gibi durumları ortaya çıkarabilirler.

Disleksi Belirtileri

Disleksi, tek bir şekilde ortaya çıkan bir tanı değildir. Bu nedenle disleksi teşhisi konmuş çocuklar arasında farklı teşhis konuları olabilir. Ancak genel olarak Disleksiye yatkınlığı olan ve teşhis konulmuş çocuklarda aşağıdaki durumlar gözlemlenebilir;

• Konuşmada gecikme
• Birbirine yakın heceli sesleri birbirine karıştırma
• Sağ ve solu ayırt edememe
• Zaman ve yön kavramlarını birbirine karıştırma
• Alfabede yer alan seslerin ve harflerin uyumunu kurmada zorlanma
• Okumayı geç öğrenme
• Yazı bozuklukları
• Yavaş ve hatalı okuma
• d ile b harfini, p ile b harflerini birbirine karıştırma
• Okuduğunu anlamada zorluk
• Okumada harflerin sırasını karıştırma
• Yazı yazarken sayfayı düzensiz kullanma

Disleksi Tedavisi Nedir? Disleksi Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Özel Öğrenme Bozukluğunun tedavisinde ilaç kullanımı görülmez. Disleksi özel bir öğretim süreci ile düzgün bir şekilde iyileştirilebilecek bir tedavidir. Disleksiye sahip bireylerin özellikle ilkokul çağında teşhis alması, iyileşme sürecinin gerçekleşmesi konusunda oldukça önemlidir. İlerleyen yaşlarda fark edilen dislektik bozukluklar için tedavi zor ve yanıt alması güç bir durum olabilir. Ancak erken yaşlarda konulan teşhis ile çocukların topluma ve hayata başarılı bir şekilde karışması sağlanır. Öğrenme bozukluğu kendi kendine düzelebilen bir durum değildir. Bu nedenle çocuklarınızda ya da yakınlarınızda disleksi teşhisi varsa, mutlaka bir uzmandan destek almanız gerekir.

Detaylı bilgiye https://disleksicozummerkezi.com/programlar/ adresinden ulaşabilirsiniz.