Erken Ergenlik Nedir?

Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemine verilen isimdir. Erken ergenlik ile ilgili bu yazımızda tüm detayları bulabileceksiniz. Çocukların en hızlı büyüdüğü dönem olan ergenlikte bedenlerinde hızlı bir değişim meydana gelir. Kadınlar ergenlik döneminde fizyolojik değişim ile birlikte cinsel üreme kapasitesi de kazanmaktalar.

Ergenlik döneminde görülen fiziksel ve hormonal değişimle, bedensel ve duygusal anlamda da farklılıklar yaratmaktadır. Ergenlik dönemi ortalama 3 yıl sürmektedir. Ergenlik belirtileri kız çocuklarında 8, erkek çocuklarında 9 yaşından önce görülmesine erken ergenlik denmektedir.

Normal şartlarda ergenlik kızlarda 10-15 yaşlarında göğüslerin belirginleşmesi ile başlamaktadır. 2 yıl gibi yaklaşık sürede de ilk regl süreci başlamaktadır. En alt sınır olarak 8, üst sınır olarak da 13 yaşlarda ergenlik belirtileri normal kabul edilmektedir.

Erkek çocuklarda ergenliğin ilk belirtisi 11 yaşlarında görülmektedir. 5-12 yaşlarında görülen testis hacminde artış olur ve bununla birlikte koltuk altında kıllanmaları görülmektedir.

Son yıllarda ergenlik döneminin daha erken başladığı yönünde görüşler yer almaktadır. Yapılan çalışmaların ülkemizde ilk regl yaşının 12 olarak bulunduğu belirtilmiştir. Türkiye’ de ve Batı ülkelerinde yapılan çalışmalarda erkek çocuklarında ergenlik döneminin başlangıç yaşında farklılık görülmediği belirtilmiştir.

Klinik deneyim ve çalışmalar ile birlikte erken ergenlik için yaş sınırı kız çocuklarında 8, erkek çocuklarında 9 olarak belirlenmiştir. Erken ergenlik, beyindeki hipofiz-hipotalamus kaynaklanan hormonlar ile ilgili ise merkezi (santral) olarak adlandırılır. Cinsiyet hormonları (böbrek üstü bezleri ve yumurtalık gibi) ile ilgili ise perifal (çevresel) veya yalancı ergenlik olarak tanımlanmaktadır.

Erken ergenlik; Çocuklar yaşlarına göre hala çocuk olarak adlandırıldığı halde, fiziksel olarak genç bir yetişkin gibi görülmektedir. Bu durum toplum içerisinde çocuklardan farklı davranış sergilenmesini amaçlıyor. Zamanından daha önce ergenlik dönemine girmek yani erken ergenliği yaşamak çocuklarda duygusal ve sosyal anlamda karmaşıklığa hatta çocukların sosyal ortamlardan uzaklaşmasına sebep olmaktadır.

Ergenlik döneminde çocuklara nasıl davranılmalı yazımız sizlere çocuklarda ergenlik ile ilgili tüm detayları verecektir.

Erken Ergenliğin Nedenleri Nelerdir?

Erken ergenliğin nedenleri, genetik faktörler, coğrafi yapı, beslenme tarzı, obezite ve diğer çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bunların yanı sıra hhipotalamus bölgesinin hamartom, gliom gibi iyi huylu tümörleri gibi durumlarda erken ergenliğin yaşanmasını etkilemektedir. Çok nadir de olsa hidrosefali, nörofibromatozis gibi merkezi sinir sistemi hastalıkları da erken ergenliği nedenleri arasında yer almaktadır.

Ergenliğin başlangıç süresi ne kadar erken olursa, altta yatan hastalıkların bulunma olasılığı da oldukça yüksektir.

Erken Ergenlik Belirtileri

Erken ergenlik dönemi hem fiziksel hem de ruhsal açıdan oldukça önemli bir süreçtir. 12-13 yaş üzerinde yaşanan ergenlik dönemi ise geç ergenlik olarak adlandırılmaktadır.

Erken ergenlik belirtileri, kız çocuklarında 8, erkek çocuklarında ise 9 yaşlarından önce de görülebilmektedir. Genellikle erken ergenlik belirtileri obeziteye bağlı olarak görülmektedir. Kız çocuklarında kıllanma, göğüslerde belirginleşme ve regl döneminin 8 yaş ve altında görülmesiyle erken ergenlik belirtileri ortaya çıkmaktadır.

Erkek çocuklarında ise, testislerin büyümesi ile ergenlik dönemi başlamaktadır. Bu durum uzman bir doktor tarafından araştırılarak belirlenmesi gerekir.

Erken ergenlik sürecinde çocuklarda kemik ve kilo değişimi oldukça hızlıdır. Bu durumda çocuklar kendi yaşıtlarına göre daha hızlı boy atma ya da kilo gibi durumları yaşadıkları için psikolojik açıdan kendilerini rahatsız hissetmelerine neden olmaktadır.

Erken Ergenlik Tanısı Nasıl Konulur?

Erken ergenliğin tanısı konmadan önce ailenin çocuklarının durumunu fark etmesi gerekir. Ailenin durumu fark etmesinin ardından uzman doktor ile görüşerek ayrıntılı fiziki muayene ve ailenin öyküsü ele alınarak tanı konulabilmektedir.

Tanının kesinleşmesi ile birlikte, erken ergenliğin türünün belirlenmesi ve uygun tedavi yönteminin uygulanması için bir takım testler istenmektedir. Erken ergenlik belirtileri başlayan çocuklarda kemik yaşı ve hormon düzeylerinin ölçümü tanı konmasının temelini oluşturmaktadır.

Erken ergenlik belirtileri gösteren çocuklarda başlangıç olarak kemik yaşının değerlendirilmesi ve izlenerek kemik yaşındaki hızlı ilerleme süreci uzman doktor tarafından dikkate alınmaktadır.

Kız çocuklarında ise rahim ve yumurtalıkların ultrasonografik muayenesi erken ergenlik tanısında büyük önem taşımaktadır. Yumurtalık ve rahim boyutlarının araştırılması ve yumurtalığın içyapısı ile gelişim düzeyleri ayrıntılı incelenmektedir.

Bazı durumlarda altta yatan başka hastalıklardan şüphelenilmesi durumunda beynin MR ile incelenmesi de erken ergenlik tanısı tetkikleri içerisinde yer almaktadır.

Erken Ergenliğin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Erken ergenliğin tedavi sürecindeki en önemli amaç, çocuklarda görülen hızlı kemik büyümesi ile uzun boy ya da kısa boy gibi sorunların ortadan kaldırılmasıdır. Bu durum çocuğun yaşındaki görülen boy hedefine ulaşmasını sağlamaktadır. Ayrıyeten davranış ve psikolojik açıdan çocuğun kimliğine uygun olan bir yaşa gelene kadar erken ergenliğin ertelenmesi de tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır.

Erken ergenlik tedavi yöntemlerini etkileyen diğer faktörlerin arasında tümör, kist, hidrosefali gibi hastalıkların bulunması ve tedavi edilmesi ile başlanmaktadır. Tedavi süreci doktor tarafından aylık veya 3 ay gibi zaman dilimlerine ayrılarak düzenlenmektedir.

Enjeksiyon halinde aydan aya veya 3 ayda bir gonadotropin salgılatıcı hormon adı verilen ilaçlar uygulanmaktadır. Bu tedavi yöntemiyle birlikte hormonların erken yükselişi belli bir süre engellenmektedir. Tedavinin sürecine ve gidişatına göre her 3 ayda bir doktor tarafından kontrol edilir ve çocuğun kemik yaşı ile kemik ölçümü yeniden değerlendirilmektedir.

Yalancı erken ergenlik var ise, yumurtalık ve böbrek üstü bezleri tümörü gibi hastalıkların sebep olduğu saptanırsa çoğu durumda cerrahi yöntemler uygulanmaktadır. Özellikle kız çocuklarında daha sık görülen yalancı erken ergenlik, yumurtalıklarda büyük, fonksiyonel folliküler kistler ile kendini belli etmektedir.

Kız çocuklarında meydana gelmiş yumurtalık kistlerinde cerrahi yöntem uygulanmadan önce, belirli bir süre beklenerek takip edilmektedir. Bunun sebebi bu kistlerin kendiliğinden gelişebilmesi gibi, kendiliğinden de gerileyebilmektedir. Bu durumların dışında yalancı erken ergenlik görüldüğünde genellikle ilaç tedavileri uygulanmaktadır.